ITPE

KARTY CHARAKTERYSTYK ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

OPERATOR WÓZKA JEZDNIOWEGO PODNOŚNIKOWEGO (WIDŁOWEGO)

Kto to jest operator wózka jezdniowego podnośnikowego (wdłowego?)

Jest to pracownik, który obsługuje przemysłowy wózek wyposażony w urządzenia do podnoszenia oraz wykonuje różne inne zadania związane z tą pracą.

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Wózki widłowe mogą przewrócić się z powodu nadmiernego obciążenia, nieodpowiedniego rozmieszczenia ładunku, błędów w prowadzeniu i obsługiwaniu, czy nieodpowiedniej konserwacji. Może powodować to zagrożenie życia ich operatorów.Operatorzy widłowych wózków jezdnych mogą ulec poważnym urazom w wyniku przygniecenia przez źle umocowany ładunek na wózku.Nadmierny wysiłek fizyczny podczas pracy, wielogodzinne siedzenie w wymuszonej pozycji ciała (niewygodne siedzisko) oraz wibracje mogą powodować bóle pleców, ramion i rąk.

Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

Czynniki mogące powodować wypadki	Nieostrożne wchodzenie lub schodzenie z siedziska operatora – możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku
	Nieostrożne prowadzenie wózka, zwłaszcza po śliskiej, nierównej nawierzchni, będące przyczyną przewrócenia się wózka, spadnięcia wózka z wyższego poziomu na niższy, spadnięcia nieodpowiednio umieszczonego ładunku – możliwość urazów
	Nadmierne obciążenie wózka, nieodpowiednie ustawienie środka ciężkości, podnoszenie ładunku na zbyt dużą wysokość będące przyczyną przewrócenia się wózka – możliwość urazów
	Stoczenie się wózka spowodowane niewystarczającym użyciem hamulca ręcznego – możliwość urazów
	Obracające się, niezabezpieczone części wózka – możliwość urazów w wyniku przypadkowego pochwycenia
	Stacjonarne przeszkody np. budynek, ściana lub poruszające się obiekty (zwłaszcza, gdy pole widzenia jest ograniczone przez ładunek) – możliwość urazów w wyniku zderzenia
	Prąd elektryczny – możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
	Niebezpieczne substancje chemiczne uwalniające się w wyniku upadku i zniszczenia (zmiażdżenia) zbiorników – możliwość ostrych zatruć oraz urazów spowodowanych stłuczonym szkłem
	Stężony kwas podczas ładowania akumulatora – możliwość poparzeń chemicznych w wyniku rozlania
Czynniki fizyczne	Wibracje ogólne spowodowane sztywną konstrukcją wózka, źle amortyzowanym siedziskiem operatora (np. brak lub nieodpowiednio dopasowane zawieszenie) oraz długotrwałym prowadzeniem wózka po nierównym terenie – możliwość zaburzeń w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych klatki piersiowej i jamy brzusznej oraz dolegliwości bólowe wynikające z przeciążenia układu mięśniowego – szkieletowego
	Nadmierny hałas podczas obsługi wózków spalinowych lub podczas pracy w zamkniętych pomieszczeniach – możliwość uszkodzenie słuchu
	Zmienne warunki atmosferyczne podczas pracy na zewnątrz (niska lub wysoka temperatura, deszcz, wiatr) – możliwość (w zależności od pory roku) udaru słonecznego, odmrożeń, ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego
Czynniki chemiczne i pyły	Paliwo, rozpuszczalniki – możliwość skórnych reakcji uczuleniowych
	Rozbryzgujące się w powietrzu cząstki żrących substancji chemicznych (w niezabezpieczonym ładunku) – możliwość chemicznych urazów oczu oraz poparzeń
	Gazy spalinowe (w wózkach spalinowych) – możliwość uduszenia w wyniku wdychania tlenku węgla powstałego w trakcie niepełnego spalania paliwa, którego stężenie gwałtowanie wzrasta w zamkniętych i nieodpowiednio wentylowanych pomieszczeniach
	Tlenki azotu emitowane wraz z gazami spalinowymi (w wózkach spalinowych) – możliwość zatrucia w zamkniętych i nieodpowiednio wentylowanych pomieszczeniach
Czynniki biologiczne	Aerozole zawierające mikroorganizmy (bakterie, wirusy, grzyby), unoszące się w powietrzu w wyniku poruszania się wózka (w źle wentylowanych, zakurzonych, zanieczyszczonych pomieszczeniach) – możliwość reakcji uczuleniowych i zarażenia chorobami zakaźnymi
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Nadmierny wysiłek fizyczny podczas prowadzenia wózka, długotrwałe siedzenie w wymuszonej pozycji ciała – możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego, zwłaszcza rąk, ramion i pleców
	Częste odwracanie głowy i napinaniem karku podczas jazdy wstecznej oraz podczas transportu ładunków o dużych rozmiarach ograniczających pole widzenia operatora – możliwość dolegliwości bólowych
	Długotrwała praca w warunkach niedostatecznego oświetlenia, trudności w adaptacji do nagłych zmian oświetlenia (np. od ciemności do jasnego oświetlenia) – możliwość problemów ze wzrokiem (przemęczenie oczu, pieczenie, podrażnienie, podwójne widzenie itd.)
	Inne pojazdy lub piesi stwarzający zagrożenie wypadkowe – możliwość stresu psychicznego

Przy dokonywaniu oceny ryzyka na powyższym stanowisku uwzględniono:
– rodzaj obudowy wózka widłowego (kabina/brak kabiny);
– ryzyko uderzenia operatora przewożonym ładunkiem;
– zabezpieczenia operatora przed wypadnięciem z wózka (pasy bezpieczeństwa);
– miejsce wykonywania pracy (np. magazyn wysokiego/niskiego składu);
– ryzyko przewrócenia się wózka widłowego;
– informacje zawarte w instrukcji obsługi wózka widłowego.

Działania profilaktyczne

	Należy układać palety w sposób zapewniający bezpieczeństwo. Nie należy przekraczać zalecanego ciężaru czy wysokości.
	Należy zainstalować odpowiednie urządzenie chroniące przez przewróceniem się wózka.
	Należy stosować ochronniki słuchu.
	Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.
	Należy stosować środki ochrony oczu.
	Nie należy obsługiwać widłowego wózka jezdnego napędzanego ropą lub benzyną w zamkniętych lub nieodpowiednio wentylowanych pomieszczeniach. Zalecane jest stosowanie wózków o napędzie elektrycznym.
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego, jeśli ruch wózka powoduje unoszenie się dużych ilości pyłu.

Informacje szczegółowe

Synonimy	Pracownik obsługujący widłowy wózek jezdny, operator wózka przemysłowego.
Definicja i/lub opis zawodu	Operator wózka jezdnego widłowego prowadzi przemysłowy wózek napędzany benzyną, ciekłym gazem lub prądem elektrycznym, wyposażony w urządzenia do podnoszenia, takie jak podnośnik widłowy, wysięgnik, czerpak/łyżka, hak krętlikowy, zaciski, platformę do podnoszenia, naczepę do pchania, ciągnięcia, układania w sterty lub przemieszczania wyrobów, sprzętu lub materiałów w magazynach, składowiskach czy w fabrykach. Za pomocą dźwigni i pedałów kieruje wózkiem i steruje urządzeniami do podnoszenia. Ustawia widły, platformę i inne urządzenia do podnoszenia pod, nad, lub wokół załadowanych palet, podstawek, skrzyń, wyrobów lub materiałów, przyczepia i transportuje ładunki do miejsca przeznaczenia. Rozładowuje materiały i układa je w stosy przez podnoszenie i opuszczanie urządzeń do podnoszenia. Może inwentaryzować materiały i dostarczać je pracownikom zgodnie z potrzebami. Może ważyć materiały lub wyroby i rejestrować ciężar na etykietach lub paletach produkcyjnych. Może smarować wózek, ładować akumulatory, napełniać zbiornik paliwa, wymieniać zbiornik ciekłego gazu. W zależności od przemieszczanego produktu może zostać sklasyfikowany jako ładowacz np. ołowiu, w zależności od procesu, w którym bierze udział jako operator wózka.
Zawody pokrewne	Maszynista żurawia samochodowego, operator żurawia samochodowego, operator dźwigów towarowo-osobowych, maszynista żurawia samojezdnego, kierowca, maszynista ciężkich maszyn budowlanych i drogowych.
Wykonywane czynności	Etykietowanie, kierowanie, klasyfikowanie, konserwowanie, liczenie, ładowanie akumulatorów, ładowanie i rozładowywanie, łączenie, magazynowanie, naciskanie, napełnianie (paliwem), noszenie, obsługiwanie, oznaczanie, pchanie i ciągniecie, podnoszenie, poruszanie, przemieszczanie, przymocowywanie, rejestrowanie, smarowanie, sprawdzanie (inwentaryzowanie), sprawozdawanie, sterowanie (ruchami), transportowanie, układanie w sterty, ustawianie, ważenie, wymienianie.
Podstawowy stosowany sprzęt	Widłowy wózek jezdny z silnikiem spalinowym, elektryczny wózek jezdny, przewody, liny dźwigowe, palety, kosze i kubły (czerpaki).
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Magazyny, hurtownie, przemysł ciężki, przemysł metalowy, przetwórstwo drewna, przemysł spożywczy, elektroniczny, włókienniczy itp., doki i porty powietrzne oraz każdy przemysł, w którym potrzebny jest mechaniczny sprzęt do podnoszenia i przemieszczania ciężarów.

Piśmiennictwo

1. Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź.zm);2. Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm);3. Rozporządzenie MPiPS z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn.zm.)4. ROZPORZĄDZENIE MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537);5. Rozporządzenie MI z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwo i higiena pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401)6. Informator – „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.